Sỏi canxi oxalat là loại sỏi thận phổ biến nhất. Sỏi thận là những khối rắn hình thành trong thận khi có hàm lượng canxi, oxalat, cystine hoặc phosphat cao và quá ít chất lỏng. Có nhiều loại sỏi thận khác nhau. Bác sĩ tiết niệu của bạn có thể kiểm tra sỏi của bạn để tìm loại bạn mắc phải. Sỏi canxi oxalat là do có quá nhiều oxalat trong nước tiểu.
Oxalate là gì và nó hình thành sỏi như thế nào?
Oxalate là một chất tự nhiên được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm. Cơ thể bạn sử dụng thức ăn để cung cấp năng lượng. Sau khi cơ thể bạn sử dụng những gì nó cần, các chất thải sẽ đi qua máu đến thận và được loại bỏ qua nước tiểu. Nước tiểu có nhiều chất thải khác nhau trong đó. Nếu có quá nhiều chất thải trong khi quá ít chất lỏng, các tinh thể có thể bắt đầu hình thành. Những tinh thể này có thể kết dính với nhau và tạo thành một khối rắn (sỏi thận). Oxalat là một loại chất có thể hình thành tinh thể trong nước tiểu. Điều này có thể xảy ra nếu có quá nhiều oxalat, quá ít chất lỏng và oxalat “dính” vào canxi tạo ra sỏi trong thận.
Ai có nguy cơ bị sỏi canxi oxalat?
Một số yếu tố nguy cơ có thể khiến cơ thể bạn hình thành sỏi canxi oxalat. Các yếu tố này bao gồm:
Mất nước hoặc do uống không đủ nước
Chế độ ăn quá nhiều: đạm, oxalat, muối, đường.
Béo phì
Các bệnh liên quan như:
Bệnh Dent (một chứng rối loạn di truyền hiếm gặp ảnh hưởng rối loạn hấp thu ở thận)
Cường cận giáp (lượng rất cao một loại hormone được gọi là hormone tuyến cận giáp trong máu gây mất canxi. Canxi cần thiết để liên kết với oxalat và đào thải khỏi cơ thể)
Các bệnh về tiêu hóa và phẫu thuật như:
Bệnh viêm ruột (IBD) như: viêm loét đại tràng, viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, phẫu thuật cắt bỏ dạ dày..
Điều quan trọng cần biết là sỏi thận sẽ phổ biến hơn nếu bạn bị Bệnh viêm ruột (IBD). Những tình trạng này ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ chất béo đúng cách của cơ thể bạn. Khi chất béo không được hấp thụ đúng cách, chất béo sẽ liên kết với canxi và để lại oxalat. Sau đó, oxalat được hấp thụ và đưa đến thận, nơi nó có thể hình thành sỏi. Tương tự, sau khi phẫu thuật cắt bỏ dạ dày, cơ thể bạn hấp thụ ít canxi hơn từ hệ tiêu hóa. Do đó, hàm lượng oxalat cao hơn được tìm thấy trong đường tiết niệu. Sự tích tụ của oxalat có thể tạo thành các tinh thể, có thể hình thành sỏi thận.
Nếu sỏi canxi oxalat của bạn tiếp tục tái phát, Bác sĩ tiết niệu của bạn có thể kiểm tra những tình trạng này. Bác sĩ tiết niệu của bạn cũng có thể xem xét lối sống của bạn để giúp giảm các yếu tố nguy cơ hoặc giúp tìm ra nguyên nhân hình thành sỏi canxi oxalat.
Làm cách nào để giảm nguy cơ hình thành sỏi canxi oxalat?
Uống đủ nước. Điều đầu tiên bạn có thể làm là uống đủ nước. Uống đủ nước sẽ làm loãng nước tiểu và khiến các chất hóa học khó tích tụ và hình thành tinh thể hơn. Bác sĩ tiết niệu của bạn sẽ xem xét sức khỏe tổng thể, chế độ ăn uống và lối sống của bạn và đề xuất lượng chất lỏng phù hợp mà bạn nên có mỗi ngày.
Tránh ăn quá nhiều chất đạm. Ăn quá nhiều thực phẩm giàu protein có thể hình thành sỏi.
Ăn ít muối (natri). Chế độ ăn nhiều muối (natri) khiến canxi tích tụ trong nước tiểu. Quá nhiều canxi trong nước tiểu của bạn có thể dẫn đến sỏi mới. Nó cũng có thể làm cho xương của bạn yếu đi.
Bao gồm lượng canxi phù hợp trong chế độ ăn uống của bạn. Một số người có thể nghĩ rằng họ có thể giữ cho sỏi không hình thành bằng cách hạn chế ăn, uống canxi, nhưng sự thật thì ngược lại. Canxi là một chất được tìm thấy trong các sản phẩm từ sữa, chẳng hạn như sữa chua, sữa và pho mát. Bạn cần ăn canxi để nó có thể liên kết với oxalat trong dạ dày và ruột trước khi nó di chuyển đến thận. Ăn thực phẩm có canxi là một cách tốt để oxalat thải ra khỏi cơ thể và không hình thành sỏi. Cách tốt nhất để đưa canxi vào cơ thể là thông qua thực phẩm bạn ăn. Có vẻ dễ dàng hơn để tăng lượng canxi của bạn bằng cách uống thực phẩm chức năng. Tránh bổ sung vitamin C. Nói chuyện Bác sĩ tiết niệu của bạn trước khi bổ sung vitamin C. Quá nhiều vitamin C có thể gây ra lượng oxalate cao trong nước tiểu.
Ăn ít thực phẩm giàu oxalat. Hạn chế ăn nhiều thực phẩm giàu oxalat mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi mới. Có một số loại thực phẩm bạn nên tránh vì chúng có hàm lượng oxalat cao.
Tôi có nên cắt bỏ tất cả các loại thực phẩm có oxalat hoặc canxi không?
Không, đây là một sai lầm phổ biến. Một số người nghĩ rằng việc cắt bỏ tất cả các loại thực phẩm có oxalate - hoặc tất cả các loại thực phẩm có canxi - sẽ giữ cho sỏi không hình thành. Tuy nhiên, cách làm này không lành mạnh. Nó có thể dẫn đến dinh dưỡng kém và có thể gây ra các vấn đề sức khỏe khác. Một kế hoạch tốt hơn? Ăn và uống các thực phẩm giàu canxi và oxalat cùng nhau trong bữa ăn. Làm điều này giúp oxalat và canxi "liên kết" với nhau trong dạ dày và ruột trước khi đến thận, làm cho nó ít có khả năng hình thành sỏi thận trong nước tiểu.
Các thực phẩm chứa nhiều oxalat như: rau chân vịt, hạnh nhân, đậu nành, quả mâm xôi, củ cải, khoai tây …
Bạn cần bao nhiêu canxi tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính của bạn:
Canxi: Lượng khuyến nghị hàng ngày
Đàn ông
19-50 tuổi 1.000 mg
51-70 tuổi 1.000 mg
71 trở lên 1.200 mg
Phụ nữ
19-50 tuổi 1.000 mg
51 trở lên 1.200 mg
Giới hạn trên được khuyến nghị đối với canxi là 2.500 mg một ngày đối với người lớn từ 19 đến 50 tuổi . Đối với những người từ 51 tuổi trở lên, giới hạn là 2.000 mg một ngày.
Hiện nay khoa tiết niệu BVĐK Tỉnh Bình Định triển khai phẫu thuật sỏi thận nội soi lấy sỏi qua da bằng laser và siêu âm, phẫu thuật nội soi tán sỏi thận bằng ống soi mềm.
Bệnh nhân cần tư vấn hãy liên hệ: Phòng Khám Nam Học – Tiết Niệu để được tư vấn và điều trị.
